Ο γαστρονομικός τουρισμός είναι μια από τις μορφές του εναλλακτικού τουρισμού, και πιο συγκεκριμένα αποτελεί υποκατηγορία του πολιτιστικού τουρισμού. Αυτή η κατηγορία τουριστών έχει ως πρωτεύον ταξιδιωτικό κίνητρο την απόλαυση των γαστρονομικών γεύσεων, την εμπλοκή τους σε δραστηριότητες που είναι συνυφασμένες με την γαστρονομία, μαθαίνοντας παράλληλα για την ιστορία και τις παραδόσεις του τόπου προορισμού. Αυτή η νέα τάση που κερδίζει όλο και περισσότερους υπέρμαχους, όπου τους κάνει να δοκιμάζουν νέες γεύσεις και τους μυεί σε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, έστω και προσωρινά, έχει πολλά πλεονεκτήματα. Πρώτον ο τουρίστας συναναστρέφεται με τους ντόπιους του τόπου προορισμού, γνωρίζει τις συνήθειες και τις παραδόσεις, με αυτή την επαφή αισθάνεται περισσότερο χαρούμενος καθώς η τεχνολογική επανάσταση έχει αποστασιοποίησει τον κόσμο γενικότερα. Δεύτερον με αυτή την συναναστροφή αρχίζει να αντιλαμβάνεται καλύτερα τον τόπο που επισκέφτηκε καθώς η λαογραφική γνώση εξηγεί συμπεριφορές, ήθη, προκαταλήψεις. Τρίτον η ενασχόλησή του με γαστρονομικές δραστηριότητες, όπως επίσκεψη σε: αμπελώνες, χώρους παραγωγής ηδύποτων, χώρους παραγωγής τοπικών προϊόντων, τυροκομιών, η συμμετοχή τους στη παραγωγή, και η συμμετοχή τους σε πολιτιστικές εκδηλώσεις με τοπικά εδέσματα και ποτά είναι από μόνη της μια ολοκληρωμένη και κυρίως ευχάριστη εμπειρία! Τέταρτον αυτή η εναλλακτική μορφή τουρισμού εμπλέκεται και με άλλες μορφές τις ίδιας κατηγορίας, όπως τον θρησκευτικό τουρισμό ο οποίος απαιτεί από τους πιστούς συγκεκριμένη υγιεινή διατροφή, από φρέσκα και αγνά υλικά η ακόμη και τον αθλητικό τουρισμό για τους ίδιους λόγους. Χρειάζεται επίσης να πούμε ότι κάθε τόπος ή γεωγραφική περιοχή ανάλογα με το κλίμα, την θέση και την εφορία του εδάφους παράγει τα αντίστοιχα αγνά αγαθά. Αυτά τα αγαθά είτε καταναλώνονται στην φυσική τους μορφή, είτε χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή άλλων αγαθών.
Οι τουρίστες που επιδίδονται σε αυτή την μορφή τουρισμού έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ή περιέργεια στο να γνωρίσουν τον πολιτισμό κάποιου τόπου σε βάθος με απαραίτητο κριτήριο την τοπική κουζίνα, επιδιώκουν κατά την διάρκεια των διακοπών τους στον προορισμό να τρέφονται με τις ντόπιες και παραδοσιακές γεύσεις και συμμετέχουν με χαρά σε οτιδήποτε οργανώνεται στον τόπο και σχετίζεται με την γαστρονομία και την κουλτούρα της περιοχής. Σύμφωνα με μελέτη του World Food Travel Association το προφίλ αυτού του είδους τουριστών δαπανά σημαντικά ποσά σε γαστρονομικές εμπειρίες, έχει υψηλό μορφωτικό επίπεδο, είναι καταξιωμένο επαγγελματικά, είναι περιπετειώδη, ταξιδεύει σε δυάδα και ηλικιακά είναι από 35 έως 55.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο ταυτοποιήθηκαν 5 κατηγορίες υποκίνησης γαστρονομικού τουρίστα.
- με έμφαση στην τοπικότητα
- με έμφαση στην ποιότητα-εκλεπτυσμό
- με έμφαση στην οικολογία-υγιεινό τρόπο ζωής
- με έμφαση στην αυθεντικότητα
- με έμφαση στην περιέργεια-αρχάριοι καλοφαγάδες
Αξιοσημείωτο επίσης είναι, ότι αυτή η μορφή εναλλακτικού τουρισμού, αγκαλιάζει όλες τις εποχές. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη περίοδος, το ταξίδι της πανδαισίας των γεύσεων είναι κατάλληλο και μοναδικό όλη την διάρκεια του έτους!
Καταλήγουμε λοιπόν ότι γαστρονομικός τουρισμός υφίσταται εδώ και κάποια έτη ως ανεξάρτητο τουριστικό προϊόν και μάλιστα με συνεχόμενα ανοδική τάση, ως αποτέλεσμα ή αντίδοτο του σύγχρονου, απαιτητικού, απρόσωπου, σκληρού, αποξενωμένου καθημερινού τρόπου ζωής. Κάλλιστα θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή η μορφή τουρισμού χαρίζει στον τουρίστα πνευματική και σωματική ευεξία, επίσης την χαρά της εξερεύνησης, την ευκαιρία να συναναστραφεί με κόσμο, να ανταλλάξει απόψεις, να δοκιμάσει γεύσεις, να ακούσει ιστορίες, να συμμετάσχει σε δραστηριότητες, να ηρεμήσει, ισορροπήσει και να έρθει σε επαφή με το κέντρο του.
Όπως άπαντες γνωρίζουμε, ο τουρισμός στην Ελλάδα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της οικονομίας της, κάποιοι μάλιστα τον έχουν χαρακτηρίσει ως «βαριά βιομηχανία» καθώς αποτελεί σημαντικότατη πηγή εσόδων και απασχόλησης. Στην χώρα μας λοιπόν όπου οι τουρίστες συνηθίζουν να έρχονται τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς η Ελλάδα είναι κυρίως γνωστή για τον ήλιο και την θάλασσα, η γαστρονομία δεν έχει την θέση που της αξίζει αν και είναι καίριο κομμάτι της ιστορίας και του πολιτισμού μας. Νομίζω ότι είναι περιττό να αναφερθώ στην ελιά, το λάδι, το μέλι, το ψωμί και τα δημητριακά κατά την αρχαιότητα, ή να αναφερθώ σε Βυζαντινή εποχή, στην επιρροή της Ελληνικής κουζίνας από την Οθωμανική κατοχή, ή την επιρροή της από την Μικρά Ασία. Κάποια από στοιχεία που συνθέτουν την ελληνική γαστρονομία είναι οι συνταγές, τα τοπικά προϊόντα, οι μερακλήδες παραγωγοί, τα φεστιβάλ γαστρονομίας, τα μουσεία και οι εκθέσεις, και φυσικά η αυθεντικότητα απλότητα, η εποχικότητα, η εντοπιότητα, η αγάπη και το αγνό των υλικών της. Εύκολα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι από την Ελληνική κουζίνα δεν λείπει τίποτα! Φαγητά, γλυκά, λικέρ, ποτά, τοπικά υψηλής ποιότητας προϊόντα, φρέσκα λαχανικά, αγνά δημητριακά, ζουμερά φρούτα!! Ο Ελληνικός Παράδεισος!!! Για την ακρίβεια είναι εξαιρετική, χαρακτηρίζεται από απύθμενο πλούτο γεύσεων, ικανές να ικανοποιήσουν ακόμη και τα πιο εκλεκτικά γούστα.